Naukowcem można zostać jeszcze przed maturą. Po raz kolejny udowadniają to uczestnicy Festiwalu Odkrycia. Przyjdź do CNK w niedzielę i poznaj ich niezwykłe projekty badawcze!

Na początku drogi do większości naukowych odkryć lub przełomowych wynalazków stoją proste, choć kluczowe pytania, wymagająca pilnego zaspokojenia ciekawość lub ogromna potrzeba pomocy ludziom chorym. Takie dylematy mają wszyscy naukowcy, także ci, których badania powstają jeszcze w szkole. W najbliższy weekend, 8-10 kwietnia w Centrum Nauki Kopernik będziemy mogli poznać kilkudziesięciu najbardziej uzdolnionych i kreatywnych uczniów, którzy swoje odkrycia prezentować będą przed jurorami dwóch prestiżowych konkursów – Konkursu Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej (EUCYS) oraz Konkursu Fizyczne Ścieżki.

– To są pasjonaci nauki. Na ogół bardzo silnie zmotywowani, nawet nie samymi nagrodami w konkursie, czy chęcią rywalizacji, tylko ciekawością naukową i naturalną dla nich potrzebą zrozumienia zjawisk, które badają. Błysk w oku i pasja widoczna przy rozmowie z nimi potwierdzają wypowiadane przez nich opinie, że same nagrody, choć miłe, nie są dla nich najważniejsze – podkreśla dr Piotr Chrząstowski-Wachtel z Instytutu Informatyki Uniwersytetu Warszawskiego, Przewodniczący Jury Polskiej Edycji EUCYS.

Początek wspaniałych karier

Celem obu konkursów jest wspomaganie utalentowanych uczniów oraz promowanie zainteresowań naukowych wśród młodzieży i zachęcenie do rozpoczęcia kariery naukowej. Odkrycia umożliwiają wzajemne poznanie się, nawiązanie przyjaźni pomiędzy uczestnikami, a także zainicjowanie kontaktów naukowych z rówieśnikami oraz potencjalnymi mentorami, pracownikami polskich uczelni i instytutów badawczych. Festiwal jest dla młodych ludzi szansą bliższego poznania środowiska akademickiego, a często początkiem drogi do wielkich sukcesów badawczych. To właśnie w czasie EUCYS po raz pierwszy prezentowali swoje prace: znakomity paleontolog Grzegorz Niedźwiedzki (odkrywca najstarszych kręgowców lądowych, współautor artykułu z okładki Nature w styczniu 2010 roku, ogłaszającego odkrycie przewracające całą dotychczasową wiedzę paleontologiczną na temat momentu wyjścia czworonogów na ląd i przesuwające tę granicę o ok. 30 mln lat wstecz) czy astrofizyk Agata Karska (laureatka m.in. nagrody L’Oréal-UNESCO For Women in Science w 2012 roku oraz Nagrody Naukowej Polityki w 2015 roku; głównym nurtem jej badań są obserwacje fizyko-chemiczne gazu w obszarach formowania młodych gwiazd).

Wśród finalistów tegorocznego Konkursu Prac Młodych Naukowców UE są autorzy prac z różnych, nierzadko odległych dziedzin – matematycy prowadzą m.in. niezwykle ciekawe badania w zakresie geometrii, które mimo pozornie teoretycznego charakteru mogą mieć zastosowanie w weryfikacji problemów kartograficzno-triangulacyjnych lub… projektowaniu nietrywialnych wzorów mozaik, umożliwiających wypełnienie nawet nieregularnych płaszczyzn (praca Tomasza Przybyłowskiego). Dwójka fizyków (Jakub Szewczyk i Grzegorz Uriasz) opracowała metody wizualizacji zakrzywionej czasoprzestrzeni opisanej równaniami Ogólnej Teorii Względności Einsteina. Ich kolega Jakub Morawski fizyk-astronom stworzył mapę obłoków wodoru w Drodze Mlecznej. W grupie projektów finałowych jest także kilka dokumentujących obserwacje środowiskowe, w tym np. wpływ nadtlenku wapnia na poprawę jakości gleby, zanieczyszczonej olejem silnikowym lub farmaceutykami, stosowanymi w rolnictwie (Marcin Kleibert) lub ocena skuteczności ochrony unikatowych formacji roślinnych na terenie pomorskiego ekoparku (Helena Cichorek). Ważną grupę stanowią projekty z zakresu medycyny lub poprawy jakości życia człowieka. Katarzyna Chrapko zbadała możliwości wykorzystania infradźwięków w leczeniu ludzi, a Justyna Stefaniak przygotowała projekt urządzenia, które wykorzystując technikę dźwięków przestrzennych, może pomóc osobom niewidomym zorientować się w przestrzeni wokół.  Igor Kaczmarczyk weryfikuje naukowo ludowe podania o leczniczym działaniu bursztynu. Natomiast Maciej Mańka ze swoim płucem-na-chipie stawia krok kolejny w kierunku spersonalizowanej medycyny, tworząc narzędzie pozwalające na odtworzenie struktury organicznej z pojedynczych komórek.

To tylko kilka przykładów tematów, które podjęli utalentowani i dociekliwi młodzi naukowcy. Wszystkich ich warto poznać i posłuchać. Ich odkrycia fascynują nie tylko rówieśników, ale także doświadczonych naukowców, którzy chętnie dzielą się swoim doświadczeniem, traktując spotkania z uczniami jako cenną inspirację do własnej pracy. 

Konkurs Fizyczne Ścieżki jest zgodnie z nazwą przeglądem projektów z jednej dziedziny, jednak prezentowanych w jednej z trzech kategorii – esej, pokaz zjawiska fizycznego lub praca naukowa. Do finału zakwalifikowali się autorzy 15. prac lub projektów, szukający odpowiedzi np. na pytanie Jak fizyk i matematyk mogą pomóc budowniczym autostrad? (Maciej Janus i Michał Biały) lub Czy czujniki światłowodowe mogą być przydatne w monitoringu środowiska? (Artur Cyba, Aleksandra Gołębiowska). Piotr Milewski, autor jednego z esejów szuka Fizycznej strony polityki, a koleżanki i koledzy przygotowali pokazy zjawisk wyjaśniających m.in. zachód Słońca za pomocą cukru (Justyna Pluta, Lidia Trzęsowska, Aleksandra Raszewska), akustyczne właściwości plazmy (Marcin Wachowiak) lub siły magnetyczne (Paulina Załęcka, Bartosz Tobis).

Przyjdź i kibicuj!

Chcąc zaprezentować jak najszerszej publiczności niezwykłe dokonania młodych ludzi, ale także tę pasję i prawdziwy zapał z jakim podchodzą do pracy naukowej, już od 4 lat Festiwal organizowany jest w przestrzeni Centrum Nauki Kopernik. Organizatorzy dokładają starań, aby naukowe sukcesy młodych Polaków stały się równie znane jak sukcesy sportowców, bo z pewnością nie są mniejsze, ani mniej znaczące.

W ramach Festiwalu planujemy szereg wydarzeń otwartych dla publiczności. Zapraszamy do Centrum Nauki Kopernik w niedzielę 10 kwietnia (wejście do centrum konferencyjnego w środkowej części budynku CNK). O 10:30 rozpocznie się spotkanie Panta rhei – ucz się i śmiej! z laureatami I nagrody i nagrody honorowej EUCYS 2015 – Michałem Bączykiem i Pawłem Czyżem (tegorocznymi maturzystami). Po nim około 11:15 będzie można porozmawiać z finalistami EUCYS i Fizycznych Ścieżek – uczniowie będą prezentowali swoje odkrycia. Ich zaangażowanie i pasja są tak wielkie, że trudno przejeść obojętnie obok ich prezentacji – z pewnością warto poświęcić czas, aby dać się „pouczyć” młodym naukowcom. O 12:00 rozpocznie się natomiast ceremonia wręczenia nagród, podczas której poznamy laureatów obu konkursów, w tym reprezentację Polski na Międzynarodowe Finały Konkursu Prac Młodych Naukowców UE, które odbędą się we wrześniu w Brukseli.

Więcej informacji na stronach:

Festiwal Odkrycia: www.odkrycia.fundusz.org

Konkurs Prac Młodych Naukowców UE – EUCYS: www.fundusz.org/konkurs

Fizyczne Ścieżki: www.fizycznesciezki.pl